Τα εμπορικά δίκτυα της οικογένειας Περούλη και του Γεωργίου Α. Μέλλου
Ευτυχία Δ. Λιάτα
Στο πρόγραμμα Εμπορικά Δίκτυα περιλαμβάνεται μέρος της εμπορικής αλληλογραφίας των αθηναϊκής καταγωγής και εγκατεστημένων μόνιμα στη Βενετία Σπυρίδωνα, Μιχαήλ και Δημητρίου Περούλη (τέλη 17ου αιώνα-1771). Πρόκειται για επιστολές και σχέδια επιστολών που απευθύνονταν σε εμπορικούς συνεργάτες των μελών της οικογένειας Περούλη, οι οποίοι βρίσκονταν σε διάφορα σημεία του υπό οθωμανική ή βενετική κατοχή ελλαδικού χώρου. Συγκεκριμένα, οι επιστολές απευθύνονται σε πρόσωπα που βρίσκονται κυρίως στα Επτάνησα, στην Πελοπόννησο, στη δυτική Μακεδονία και στην Κωνσταντινούπολη. Προέρχονται από τρία μεγάλα κατάστιχα (Copia Lettere di Levante), τα οποία περιέχουν ελληνικές, κυρίως, και ιταλικές επιστολές που αναφέρονται στο χρονικό διάστημα 1743-1770, αλλά και λυτά έγγραφα της περιόδου 1675-1740. Το αρχειακό αυτό υλικό απόκειται στο αρχείο της οικογένειας Περούλη, που βρίσκεται στο Κρατικό Αρχείο της Βενετίας, με την ένδειξη «Archivio di Stato di Venezia, Grande Fraterna Sant’Antonino, Archivio Privato dei Conti Perulli, bb. 11, 14, 16, 18». Καθώς πρόκειται για εμπορική αλληλογραφία αναφέρονται κυρίως στοιχεία για την αποστολή εμπορευμάτων, τις τιμές τους, τα ονόματα των πλοίων και τα ονόματα των τόπων προέλευσης.
Η δραστηριότητα αυτή αποτελεί τμήμα της πολύπλευρης εμπορικής δράσης του οίκου Περούλη, δεδομένου ότι τα μέλη της οικογένειας υπήρξαν έμποροι, κάτοχοι ικανού αριθμού πλοίων, εκμεταλλευτές των αλυκών της Λευκάδας, καθώς και διαχειριστές άλλων μονοπωλίων του βενετικού κράτους, όπως ο φόρος επί του καπνού.
Michailaris P., L’attivita armatoriale di Demetrio Peruli ed il suo intervento al traffic meditarraneo, στο: Économies méditerranéennes équilibres et intercommunications XIIIe-XIXe siècle, Actes du IIe Colloque international d’Histoire, Athènes 18-25 septembre 1983, τ. 1, Athenes 1985, 175-186.
Ruzza V., La Famiglia Perulli da Atene a Venezia, Vittorio Veneto 2000.
Υπεύθυνη μελέτης: Ευτυχία Λιάτα.
Συνεργάτιδα: Χριστίνα Παπακώστα.
Χαρτογράφηση: Παναγιώτης Στρατάκης
Γύρω στα 1670 ο Γεώργιος Αντ. Μέλος, νεαρός αθηναίος, εγκαταλείπει την πατρίδα του ακολουθώντας τους δρόμους του εμπορίου προς τη Δύση ως συνοδός εμπορευμάτων για λογαριασμό τρίτων. Πολύ σύντομα όμως θα εγκατασταθεί στη Μαδρίτη, όπου θα παντρευτεί και θα ανοίξει δικό του μαγαζί, εμπορευόμενος αποικιακά είδη. Για τη ζωή και την εμπορική του δραστηριότητα κατά τη σαραντάχρονη διαμονή του στην Ισπανία δεν έχουμε παρά ελάχιστες και έμμεσες πληροφορίες. Εγκαταλείποντας τη Μαδρίτη μετά το 1710, και ύστερα από περιπλάνηση σε διάφορα μέρη, τον Αύγουστο του 1712 θα εγκατασταθεί στη Βενετία και θα ξεκινήσει το εμπόριό του με τη συνεργασία των δύο αδελφών του, εγκατεστημένων στο Ναύπλιο.
Το εμπορικό δίκτυο, αποτελούμενο από Έλληνες και ξένους συνεργάτες, επεκτείνεται στον Μοριά, στα νησιά του Ιονίου, στη Σμύρνη, αλλά και σε αγορές της Ιταλικής χερσονήσου, της Ισπανίας και της Αιγύπτου. Διακινεί για λογαριασμό τρίτων, αλλά και για λογαριασμό του, διάφορα εμπορεύματα της Ανατολής προς τις αγορές της Δύσης (κυρίως μετάξι, πρινοκόκκι, βαμβάκι, καφέ, κερί) και στέλνει στο Λεβάντε είδη της βενετσιάνικης παραγωγής (γυαλικά, υφάσματα, βιβλία, ψιλικά διάφορα). Η εμπορική του δραστηριότητα θα τελειώσει, μαζί με την ζωή του, το 1732.
Το αρχείο του σώζεται στο Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας με την ένδειξη «ΑΕΙΒ, Ε. Οικονομική διαχείριση, 1. Διαθήκες, κληροδοτήματα, διαχείριση, δωρεές, αρ. 118, Κ. 1-18 και Θ. 1-10». Από το υλικό αυτό έχουν αντληθεί τα στοιχεία που παρουσιάζονται εδώ, αλλά και σε δύο συνοπτικά δημοσιεύματα για τη ζωή και την εμπορική του δράση:
Λιάτα Ε.Δ., Ένας έλληνας έμπορος στη Δύση. Πορεία μιας ζωής από τον 17ο στον 18ο αιώνα, στο: Ροδωνιά. Τιμή στον Μ. Ι. Μανούσακα, τ. 1, Ρέθυμνο 1994, 279-297, και
Liata E., ‘G. A. Melos’ Trading Network (Venice, 1712-1732): Structural Characteristics and Temporary Partnerships, The Historical Review / La Revue Historique 7 (2010), 127-177.
Υπεύθυνη μελέτης: Ευτυχία Λιάτα.
Συνεργάτιδα: Χριστίνα Παπακώστα.
Χαρτογράφηση: Παναγιώτης Στρατάκης