Στο πρόγραμμα της Κρηπίδας παρουσιάζονται επεξεργασμένα στοιχεία από οθωμανικές πηγές, φορολογικά κατάστιχα, σχετικά με το οικιστικό δίκτυο και την αγροτική παραγωγή ελλαδικών περιοχών (νησιά και ηπειρωτικός χώρος)κατά τον 15ο έως και τον 18ο αιώνα. Οι πηγές αυτές αποτυπώνουν ενδεικτικά το πληθυσμιακό μέγεθος των οικισμών, εφόσον καταγράφουν τον φορολογούμενο πληθυσμό και όχι τον πραγματικό. Επιπλέον, πέραν μιας εικόνας που δίνουν για τη φύση των παραγωγικών δραστηριοτήτων ενός τόπου, εμμέσως επιτρέπουν εκτιμήσεις για τον όγκο των παραγόμενων προϊόντων βάσει επαγωγών, αφού σε αυτά εγγράφονται οι εισπραττόμενες δεκάτες ή άλλοι αναλογικοί φόροι. Πρόκειται για λογιστικά βιβλία, όπου με δέουσα δημοσιονομική αυστηρότητα καταγράφονται οι καταβαλλόμενοι ή καταβλητέοι φόροι επί των παραγωγικών δραστηριοτήτων.

Συγκεκριμένα, τα σχετικά στοιχεία που κατατέθησαν στο πρόγραμμα της Κρηπίδας αφορούν την Κρήτη (17ος αιώνας), τη Μεγαρίδα Αττικής, τη Λοκρίδα (16ος-18ος αιώνας) και την Πελοπόννησο (15ος-18ος αιώνας). Δόθηκε έμφαση στη συγκέντρωση πληροφοριών σχετικά με την αμπελοκαλλιέργεια και την ελαιοκαλλιέργεια, τον εντοπισμό ελαιοτριβείων που λειτουργούσαν κατά την οθωμανική περίοδο, αλλά και στην ανάδειξη πληροφοριών σχετικά με την παραγωγή προϊόντων όπως το μετάξι, βαφικές ύλες κ.λπ. Αντίστοιχα, επεξεργασμένα στοιχεία σχετικά με οικιστικά δίκτυα και παραγωγικές δραστηριότητες του πληθυσμού παραδόθηκαν και για τον νησιωτικό χώρο (Θάσο, Σίφνο, Σαντορίνη, Πάτμο, Σάμο, Κύθηρα), αλλά και το Άγιο Όρος (18ος αιώνας), όπου καταγράφονται οι μοναχοί και οι ιδιοκτησίες των μονών (εκτάσεις αμπελώνων, περιβολιών, χωραφιών, ελαιόδεντρα, μελίσσια κ.λπ).

Τα στοιχεία αυτά, πινακοθετημένα, συνιστούν ικανό δείγμα του πλούσιου αρχειακού υλικού που υφίσταται για τον ελλαδικό χώρο και έχει σκοπό να υποδείξει τις πληροφοριοδοτικές δυνατότητες των οθωμανικών καταστιχώσεων για την καταγραφή της ιστορίας του στα χρόνια της οθωμανικής κατάκτησης.

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΜΕΛΕΤΗΣ: Ευαγγελία Μπαλτά

ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ: Λεωνίδας Μοίρας

ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ: Παναγιώτης Στρατάκης